Τετάρτη 8 Οκτωβρίου 2008

Τι θα λέγατε να βάλουμε τη Φυσική στην ...κουζίνα μας;


Διαβάζοντας …δεξιά κι αριστερά, δεν μπορούσα να φανταστώ πόοοοσες περίεργες, χρήσιμες μα και άχρηστες, έξυπνες αλλά και πρακτικές εφαρμογές μπορεί να έχει η Φυσική στη ζωή μας. Το γράφω εγώ, ένας φυσικός …λυκείου. Δηλαδή κάποιος που διάβασε τη φυσική του λυκείου, ας πούμε πως την κατέχει, και προσπαθεί να την μεταδώσει στους μαθητές του. Μα τι λέω; Τι να μεταδώσω; Τρίχες! Να τους βοηθήσω να περάσουν τις προαγωγικές μπας και φτάσουν στην Τρίτη τάξη να περάσουν τις απολυτήριες κι άμα λάχει να πετύχουν και στις εισαγωγικές. Τι δίνουμε τελικά στους μαθητές μας; Στείρες γνώσεις; Τυχαία άραγε οι φυσικές επιστήμες ονομάζονται και «επιστήμες της ζωής»;
Ποιος από εμάς μπορεί να φανταστεί –και να εξηγήσει στους μικρούς και μεγάλους μαθητές- ότι η εξάτμιση είναι μια ενδόθερμη διεργασία. Το ήξεραν οι παππούδες μας όταν, στο χωράφι όντας, έσκαγαν το καρπούζι και το άφηναν στην ήλιο για να …δροσίσει και μετά να το φάνε. Ή έβαζαν το νερό σε πήλινες στάμνες για να δροσίσει. ‘Η ότι δε συνηθίζουμε να φοράμε μαύρα ρούχα το χειμώνα διότι αυτά εγκλωβίζουν τις θερμές ακτίνες (ιδιότητες μέλανος σώματος). Η συσκευή που κυκλοφορεί με την εμπορική ονομασία «Αγαπόμετρο» και δείχνει πόσο θερμός-θερμή είναι αυτός που θα την αγγίξει και στηρίζεται στην θερμική διαστολή των αερίων. Περπατάμε διότι υπάρχει η τριβή. Χρόοονια τώρα οι κτιστάδες κατέχουν νόμους της φυσικής τους οποίους εφαρμόζουν στην τέχνη τους. Οι προπονητές αθλητών στίβου εφαρμόζουν, στις προπονήσεις, νόμους και τύπους της φυσικής προκειμένου να βελτιώσουν τις επιδόσεις των αθλητών τους. Κλείνουμε τις ηλεκτρικές συσκευές από τον διακόπτη τους και όχι τραβώντας τις από την πρίζα. Από τα παλιά τα χρόνια, τις πέτρινες γέφυρες τις έκτιζαν τοξοτές και για να αντέχουν στη διέλευση μεγαλύτερου φορτίου. Ο δρόμος στις στροφές πρέπει να έχει κλίση προς το εσωτερικό της στροφής (κι εκεί που δεν υπάρχει ...πλήθος τα καντήλια. Πολλοί κανόνες του Κ.Ο.Κ. βασίζονται σε νόμους της φυσικής, όπως η «απόσταση ασφαλείας» στους δρόμους. Το φαινόμενο της παλίρροιας προκαλείται λόγω των βαρυτικών δυνάμεων. Οι μέδουσες προωθούνται στο νερό κάνοντας συστολές και εκσφενδονίζοντας το νερό προς τα πίσω. Περισσότερες πιρουέτες επιτυγχάνονται με τα χέρια μαζεμένα γύρω από το σώμα και άλλες πολλές μα πάρα πολλές εφαρμογές.
Θα μείνω σε δύο παραδείγματα-εφαρμογές. Το πρώτο το ανακάλυψα σε blog και σας προτείνω να το …ακούσετε και μετά να διαβάσετε την ιστορία, έτσι για να μην είναι όλα στη ζωή μας …. έπεα πτερόεντα. Το δεύτερο, το διάβασα σε δημοσίευμα της ιστοσελίδας της Deutsche Welle και αναφέρεται σ’ έναν αυστριακό φυσικό ό οποίος έβαλε στην κουζίνα του τη... Φυσική και καταδεικνύει τη σχέση της επιστήμης του με την τέχνη της κουζίνας. Πρόκειται για τον κύριο Βέρνερ Γκρούμπερ, ο οποίος μελέτησε (…μελέτες που διαρκούν εδώ και δυο δεκαετίες!) τις επιδράσεις των νόμων της φυσικής πάνω στη μαγειρική και τα αποτελέσματα των ερευνών του τα συγκέντρωσε σ' ένα βιβλίο, υπό τον τίτλο «Γαστριμαργική φυσική». Δηλώνει δε πως: «Για μένα, είναι πολύ σημαντικό να δείξω ότι η φυσική μπορεί να είναι χρήσιμη στην καθημερινότητά μας, σ' όλα αυτά που χρειαζόμαστε. Τη φυσική τη χρησιμοποιούμε παντού, ακόμα και στο μάτι της κουζίνας και θέλω να δείξω πόσο νόστιμη τελικά μπορεί να είναι η φυσική». Ως παράδειγμα έφερε την προσπάθειά του να πετύχει το τέλειο βραστό αυγό. Όπως είπε, έψαξε συστηματικά το μέγεθος του αυγού, το νερό, τη θερμοκρασία. Το συμπέρασμά του είναι ότι το αυγό βράζεται καλύτερα μέσα σε ένα φίλτρο καφέ και στους 92 βαθμούς γίνεται μελάτο. Βρήκε ότι ο ιδανικός χρόνος ψησίματος του κρέατος είναι 4 λεπτά ανά ένα εκατοστό πάχους του κρέατος. Για το ψήσιμο λουκάνικων χρησιμοποιεί δυο ηλεκτρόδια, κι αφήνει να περάσει ηλεκτρικό ρεύμα μέσα από αυτά. Έτσι, τα αλλαντικά αφενός μεν ζεσταίνονται, αφετέρου δε διατηρούν, τόσο τα θρεπτικά συστατικά, όσο και το άρωμά τους. Δήλωσε πως προτίθεται να συνεχίσει τις αναζητήσεις του και πως στόχος του είναι να βελτιώσει την περίφημη βιενέζικη, σοκολατένια τούρτα «Ζάχερ» (Sachertorte). Δύσκολο εγχείρημα, καθότι, ούτως ή άλλως, το συγκεκριμένο γλύκισμα είναι ήδη πεντανόστιμο.

Τελικά τι σκ… κάνουμε στο σχολείο. Φυσική διδάσκουμε ή τύπους και νόμους και ασκήσεις για τα οποία διερωτάται ο μαθητής αν αυτά έχουν –ή θα έχουν- κάποια πρακτική αξία ή έστω εφαρμογή στη ζωή του.

2 σχόλια:

KitsosMitsos είπε...

Κοίτα να δεις τελικά τι μπορείς να μάθεις για κάτι τόσο το απλό και συνηθισμένο... Με έβαλες σε σκέψεις για πολλά άλλα πράγματα τώρα!

phlou...flis είπε...

@kitsomitso: και αυτά είναι πολύ λίγα μπρος στα άλλα

Τούτη η δίψα δε σβήνει τούτη η μάχη δε παύει...

Τούτη η δίψα δε σβήνει τούτη η μάχη δε παύει...