Το Ρολόι, ο Χρόνος και το ...Κομπολόι

Εν ευθέτω χρόνω ...χρόνου φείδου!

…θα το δώσω το ρολόι
και θα πάρω κομπολόι
να μετράω τους καημούς
και τους αναστεναγμούς…

Κρατάω ένα ρολόι στα χέρια μου. Έχω την αίσθηση της αφής, παρά την αίσθηση του χρόνου. Ο χρόνος ούτε χωράει σ’ ένα ρολόι, ούτε μετριέται από ένα ρολόι. Ένα ρολόι απλώς βοηθάει τη μνήμη να τρέχει μέσα στο χρόνο. Κι αν το ρολόι του χρόνου σταματήσει σταματάει κι ο χρόνος;. Δε σταματάει η μνήμη να καταγράφει. Ίσως δυσκολεύεται να καταχωρήσει μα όχι να καταγράφει. Το ρολόι είναι, ίσως, ο αποτελεσματικότερος τρόπος που το άτομο έχει επινοήσει ακόμα για να παρακολουθήσει τον προσωπικό του χρόνο. Οι ερωτήσεις, όμως παραμένουν.

Μπορούμε να γυρίζουμε το ρολόι του χρόνου πίσω;
Η σύγχρονη κοσμετολογική ιατρική (ινστιτούτα αισθητικής και βάλε…) απαντάει και μας θυμίζει τον πόλεμο της κατά των …ρυτίδων! Οι φωτογραφίες επίσης μας ταξιδεύουν πίσω στο χρόνο. Μια τυχαία συνάντηση με έναν συμμαθητή, ή μια παλιά φίλη μας οδηγούν πίσω στα μαθητικά ή φοιτητικά μας χρόνια. Μια ταινία με δεινόσαυρους μπορεί να μας ταξιδέψει στο παρελθόν. Άρα…

Το ρολόι μπορεί να σταματήσει για λίγο ή οριστικά. Μπορούμε να κάνουμε τον χρόνο σταματήσει ή έστω να κυλάει αργά;
Μ’ ένα τηλεχειριστήριο τηλεόρασης ή βίντεο μπορούμε να παγώσουμε την εικόνα –ακόμα και να κάνουμε την ταινία να γυρνάει πίσω- σε μία συγκεκριμένη στιγμή –την οποίαν εμείς επιλέγουμε- και να σταματήσουμε το χρόνο. Για το δεύτερο, η απάντηση δόθηκε από τον Αϊνστάιν (βλέπε προηγούμενη ανάρτηση): όταν ταξιδεύεις με την ταχύτητα του φωτός κάνεις τον χρόνο σου να κυλάει αργά. Άρα…

Το ρολόι είναι …γένους ουδέτερου. Έχει φύλο ο χρόνος;
Μια ημέρα έχει για όλους 24 ώρες, αλλά η χρήση των ωρών αυτών από τους άνδρες και τις γυναίκες διαφέρει εντυπωσιακά. Οι γυναίκες έχουν πολύ λιγότερο "δικό" τους χρόνο από τους άνδρες: έχοντας την απασχόληση στην εργασία, την ενασχόληση τους με το σπίτι αλλά και τη φροντίδα για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους. Το γυναικείο ρολόι θα έπρεπε να δείχνει κάποιες ώρες παραπάνω. Άρα…

Είναι υποκειμενικός ή αντικειμενικός ο χρόνος;
Η επιστήμη...έφα. Μια ομάδα εθελοντών στις Η.Π.Α., κλείστηκε σ´ ένα χώρο όπου τα ρολόγια είχαν «ξεκουρδιστεί» έτσι ώστε να τρέχουν είτε με τη μισή είτε με τη διπλάσια ταχύτητα. Οι εθελοντές δεν το γνώριζαν. Νόμιζαν ότι συμμετείχαν σ´ ένα πείραμα εντελώς διαφορετικό, όχι σε μια μελέτη πάνω στην ψυχολογική αίσθηση του χρόνου. Παρατηρήθηκε ότι όλοι συνέχισαν τις συνηθισμένες τους δραστηριότητες χωρίς να υποπτευθούν τίποτα. Οι νοητικές τους λειτουργίες προσαρμόστηκαν γρήγορα στο νέο ρυθμό - είτε τον πιο γρήγορο είτε τον πιο αργό. Η μνήμη παρήκμαζε πιο γρήγορα στα άτομα με ρολόγια που «έτρεχαν», παρά σε όσους είχαν «αργά» ρολόγια. Ανάλογα μεταβαλλόταν και η εκτίμηση της χρονικής διάρκειας ενός συμβάντος ή μιας πράξης: οι «γρήγοροι» υποτιμούσαν και οι «αργοί» υπερεκτιμούσαν τα χρονικά διαστήματα. Το πείραμα απέδειξε ότι η αίσθηση της ροής του χρόνου δε συνδέεται κατ´ ανάγκη με τα εσωτερικά βιολογικά ρολόγια. Η αίσθηση της ροής του χρόνου μοιάζει περισσότερο με μια ιδιαιτερότητα της ανθρώπινης φύσης, όπως και η ομιλία. Όπως αποδεικνύει και το πείραμα, η ιδέα που έχουμε για το χρόνο εξαρτάται αποκλειστικά από τον εξωτερικό κόσμο. Μ´ άλλα λόγια δε διακρίνεται κάποια σχέση ανάμεσα στον «υποκειμενικό» (ψυχολογικό) χρόνο και στον «αντικειμενικό» (φυσικό) χρόνο. Άρα…

Με το ρολόι μπορείς να χάσεις την αίσθηση του χρόνου;
Οι κατασκευαστές ρολογιών φροντίζουν, μας λένε, να κατασκευάζουν αληθινά ρολόγια-κοσμήματα τα οποία …αποκαλύπτουν την ώρα με τρόπο διακριτικό και κομψό –πίσω από μια πλάκα με σειρά διαμαντιών που καλύπτουν τους δείκτες- έτσι ώστε ο χρόνος να χάνει τη σημασία του, προσφέροντας την πολυπόθητη αίσθηση ελευθερίας. Στους τοίχους των καζίνο δεν υπάρχουν παράθυρα, ο χώρος είναι πλούσια φωτισμένος και το φως είναι διάχυτο και άπλετο, προσφέρονται πλούσια γεύματα και ποτά έτσι ο παίχτης να νοιώσει άνετος σε οικείο περιβάλλον και να ξεχάσει τον χρόνο. Ανάλογα νοιώθει κανείς όταν πολλές ώρες βρίσκεται καθηλωμένος μπροστά στην οθόνη του ΗΥ -όπως ίσως εγώ κι εσύ-, ή ακόμα όταν βρίσκεσαι με μια ωραία παρέα και περνάς καλά, ή πραγματοποιείς ένα εκπληκτικό ταξίδι. Άρα…

Ατομικό ρολόι: Το πιο ακριβές ρολόι κεσίου στο Μπόλντερ του Κολοράντο (ΗΠΑ). Στη βάση του κατακόρυφου θαλάμου κενού ύψους 2 μέτρων, άτομα κεσίου ψύχονται και ωθούνται προς τα πάνω από διασταυρούμενες ακτίνες λέιζερ. Ο θάλαμος κενού έχει διάμετρο 2,5 εκατοστών και περιβάλλεται από μαγνητικό πεδίο. Το ρολόι αυτό έχει ακρίβεια 0,0000000000000015 δευτερολέπτων! Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσε θεωρητικά να λειτουργήσει επί 20 εκατομμύρια χρόνια χωρίς να χάσει (ή να κερδίσει) ούτε ένα δευτερόλεπτο!

Η ταχύτητα συμπλέει με τον χρόνο;
Η ταχύτητα κοντράρεται στο χρόνο που κυλάει, αντιστρόφως ανάλογα. Λιγότερος χρόνος, μεγαλύτερη ταχύτητα. Η ορθολογική χρήση του χρόνου δημιουργεί έναν τρόπο ζωής μας που τον ακολουθάμαι απαρέγκλιτα. Λόγου χάριν, δεν αλλάζουμε μια συγκεκριμένη διαδρομή αν έχουμε καταλήξει ότι αυτή είναι η πιο σύντομη.

Ένα ακριβό ρολόι κοστίζει. Ο χρόνος είναι χρήμα;
Ένας προσωρινός αποσυγχρονισμός των ρολογιών στον 21ο αιώνα θα έκανε αισθητή την εμφάνισή του. Για να πραγματοποιήσουν τα δίκτυα μηχανών και συστημάτων (δορυφόρων, κόμβων Internet, δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεπικοινωνιών κτλ.) τις συντονισμένες ενέργειες που απαιτούνται, πρέπει να συμφωνούν με ακρίβεια στην ώρα. Ο χρόνος δεν είναι πια απλά η τέταρτη διάσταση του σύμπαντος. Παίζει καθοριστικό ρόλο στη σύγχρονη οικονομία. Γι' αυτό, η ακριβής μέτρηση και διανομή του (παγκόσμιος συγχρονισμός των ρολογιών –βλέπε ώρα Γκρίνουιτς (Greenwich Mean Time [GMT]) είναι αντικείμενο λεπτομερών διεθνών συμφωνιών. Επιτυχίες ή αποτυχίες συναρτώνται από το σωστό ή λανθασμένο …timing. Άρα…

Το ρολόι όταν χαλάσει οριστικά το πετάς. Ο χρόνος πάει χαμένος;
Η ζωή είναι ένα σύνολο στιγμών, άρα δεν εγκλωβίζεται κι αυτή στο χρόνο. Μετρώντας και ζώντας κάθε στιγμή της ζωής μας, ζούμε την ίδια τη ζωή. Είτε λάθος κάνουμε κάποια στιγμή είτε σωστό, σημασία έχει ότι το ζήσαμε. Δε μετανιώνω γι’ αυτά που έκανα αλλά μετανιώνω γι’ αυτά που δεν έκανα. Τα ρολόγια απορροφούν τον χρόνο. Πετάς το παλιό σου το ρολόι είναι σαν να πετάς το παρελθόν. Φοράς στο χέρι σου το καινούργιο ρολόι και ενώ ρυθμίζεις τους δείκτες είναι σαν να ρυθμίζεις μια καινούργια εκκίνηση για τη ζωή σου. Άρα…

Ίσως γι αυτό τον λόγο ο ποιητής σκέφτηκε να …το δώσει το ρολόι και να πάρει κομπολόι. Για να μετράει τις στιγμές της ζωής του παίζοντας με τις χάντρες του κομπολογιού..

Υ.Γ. Πώ πω τι έχω πάθει. Ξέχασα να κοιτάξω το ρολόι και πέρασε η ώρα. Σας αφήνω. Την καλησπέρα μου και μήν αφήνετε το χρόνο σας να πηγαίνει χαμένος! Θα το μετανοιώσετε!