'Α-γνωστα φρούτα-φάρμακα - Μέρος 2ο: ΦΡΑΓΚΟΣΥΚΟ

Τα φραγκόσυκα (στην Κύπρο είναι γνωστά ως παπουτσόσυκα) είναι υπέροχα φρούτα ενός κακτοειδούς που βρίσκεται κυρίως σε ξερότοπους, δίπλα στις ξερολιθιές, μέσα στα κάστρα. Από τη Βοιωτία και κάτω, στα νησιά του Αιγαίου και την Πελοπόννησο, ο τόπος είναι γεμάτος φραγκοσυκιές (opuntia ficus indica) φορτωμένες νόστιμα φραγκόσυκα που κανείς δεν σκέφτεται να κόψει και να φάει. Ούτε καν εκείνοι που στις πόλεις τρέχουν ν' αγοράσουν τα εισαγόμενα- προς 4-8 ευρώ το κιλό. (Ναι. Κάνουμε εισαγωγή φραγκόσυκων από την Ισραήλ, Ιταλία και την Αφρική!)
Η φραγκοσυκιά ευδοκιμεί σε χωράφια πολύ στραγγερά, αμμώδη και πετρώδη, ηλιόλουστα και θερμά. Εάν η φραγκοσυκιά βρίσκεται σε βραχώδες μέρος, οι ρίζες της έχουν τη δυνατότητα να διολισθαίνουν ανάμεσα στις ρωγμές των βράχων.
Βοηθούν ως ανεμοφράχτες - ιδίως μικρών καλλιεργειών. Ακόμη γίνεται λόγος για τη χρήση της φραγκοσυκιάς στην προστασία του περιβάλλοντος, την κάλυψη των φαλακρών λόφων, την προστασία οικισμών και περιοχών από κατολισθήσεις φερτών υλικών.
Ο τρόπος με τον οποίο φυτεύεται είναι απλός. Αν κόψουμε ένα φύλλο και το ακουμπήσουμε στο έδαφος, βγάζει ρίζες σε μια εβδομάδα, μετά το φυτεύουμε όρθιο, βλαστάνει τον επόμενο χρόνο και καρποφορεί σε 3 χρόνια.
Η φραγκοσυκιά είναι φυτό καρποφόρο, εδώδιμο, κτηνοτροφικό, βιομηχανικό και φαρμακευτικό. Οι καρποί ωριμάζουν προς το τέλος του καλοκαιριού, έχουν γεύση ευχάριστη, γλυκιά, αρωματική και δροσιστική.
Σε τρία χρώματα - κίτρινο, πράσινο και κοκκινωπό - που έχει να κάνει με την ωριμότητά τους, τα εισαγόμενα φραγκόσυκα είναι σαφώς πιο άνοστα από τα ελληνικά, των οποίων το χρώμα είναι ενιαίο, ένα κιτρινοκόκκινο. Όσο πιο ορεινή η φύτευση, τόσο πιο νόστιμα τα φρούτα.

Μύθος η δυσκοιλιότητα, φάτε το άφοβα: Το φραγκόσυκο είναι από τα πλέον νόστιμα καλοκαιρινά φρούτα. Σαν αφρόντιστο φρούτο που είναι, η έννοια χημικής επίδρασης πάνω του είναι ανύπαρκτη. Έχουν επίσης τη δυνατότητα να σε ξεδιψάσουν, καθώς έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε κιτρικό και μηλικό οξύ. Η υψηλή περιεκτικότητά του σε υγρά (νερό) και φυσικές ίνες το καθιστούν πολέμιό της. Ωστόσο, το φραγκόσυκο μπορεί να ενοχλήσει άτομα που πάσχουν από γαστρεντερολογικά προβλήματα, όπως είναι η σπαστική κολίτιδα. Η βρώση πρέπει να γίνεται με μέτρο, γιατί η υπερκατανάλωση ενοχλεί όλους.
Σε πολλές γιορτές στα νησιά μετά τη Θεία Λειτουργία και τον εσπερινό προσέφεραν ως «αντίδωρο» φραγκόσυκα.
Η θρεπτική και η φαρμακευτική αξία του φραγκόσυκου είναι μεγάλη, καθώς είναι πλούσιο σε μαγνήσιο και το αμινοξύ “ταυρίνη”, ουσίες οι οποίες είναι σημαντικές για την υγεία του εγκεφάλου και της καρδιάς. Είναι επίσης πλούσιο σε φλαβονοειδή, αντιξιδωτικές ουσίες που δρουν κατά του καρκίνου και των καρδιοπαθειών. Περιέχει επιπλέον βιταμίνη Γ, ασβέστιο και κάλιο. Το φραγκόσυκο μπορεί να καταποθεί άφοβα, καθώς δεν έχει ούτε πολλές θερμίδες.

ΑΛΛΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ

Οι καρποί της φραγκοσυκιάς παράγουν επίσης σπουδαίο οινόπνευμα, που επιτυγχάνεται με ζύμωση και απόσταξη. Η σπουδαία αυτή ιδιότητα είναι μία από τις αιτίες φροντίδας του φυτού, εκ μέρους των ιθαγενών, αλλά κυρίως των Ισπανών οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρον.
Ο χυμός τους μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε παρασκευή κονσέρβας, μαρμελάδας ή ως επάλειψη σε σαλάτες. Τα φραγκόσυκα μπορούν να αναμειχθούν με άλλους χυμούς, για την παρασκευή αναψυκτικών, ροφημάτων και ποτών. Ακόμη το φραγκόσυκο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πίτες, σε ξηρή μορφή σαν μεζές κ.λπ
Έρευνα Αμερικανών επιστημόνων έδειξε ότι αν φάτε φύλλα φραγκοσυκιάς, πριν αρχίσετε να κατεβάζετε τα αγαπημένα σας σφηνάκια, μπορείτε να αποφύγετε κάποια από τα συμπτώματα της επόμενης μέρας όπως τον πονοκέφαλο, τη ξηρότητα του στόματος, τη ναυτία και την κακή διάθεση.
Στο Μεξικό, τα φύλλα του παπουτσόσυκου, (nopal), είναι ένα αγαπημένο σνακ και τρώγονται ευχάριστα ως σαλάτα, με κομματάκια ντομάτας, ελαιόλαδο, μάραθο και λεμόνι.

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ...ΟΔΗΓΙΕΣ...ΧΡΗΣΗΣ

λανθασμένος τρόπος συλλογής
Τα φυλλοκλάδια και οι καρποί της φραγκοσυκιάς είναι γεμάτα πολλά αγκάθια. Έτσι, το φραγκόσυκο είναι γνωστό όχι μόνο για την ιδιαίτερη γεύση του, αλλά και για την …ιεροτελεστία στον τρόπο κοπής από τον κάκτο-θάμνο, αλλά και καθαρίσματός του. Ίσως πολλοί από εσάς θα έχετε δει το μακρύ, λεπτό ξύλο στην άκρη του οποίου τοποθετείται ένα ντενεκεδάκι, το οποίο “φοριέται” στο φρούτο της φραγκοσυκιάς και χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία καταλήγει στο ντενεκεδάκι. Άλλοι πάλι χρησιμοποιούν χοντρό χαρτόνι ή ειδικά γάντια για να κόψουν το φρούτο, ή οποιοδήποτε άλλο αυτοσχέδιο μέσο που φέρει προστασία στα χέρια από τα αγκάθια τα οποία έχει στο εξωτερικό του περίβλημα
Ο καθαρισμός γίνεται με μαχαίρι και πιρούνι. Το πιρούνι κρατάει σταθερό το ακανθώδες φρούτο και το μαχαίρι αφαιρεί τη φλούδα του. Μετά τα πλένουμε ξανά και τα τοποθετούμε σε άλλο πιάτο από αυτό που τα καθαρίσαμε. Οι καρποί μπορούν να συντηρηθούν στο ψυγείο με απλή ψύξη για μερικές ημέρες , διότι τρώγονται παγωμένοι και συνήθως το πρωί.
Τα πολλά και μικρά αγκάθια της φλούδας του είναι μικρά, δεν φαίνονται και αν μπουν στο χέρι σας βγαίνουν πολύ δύσκολα. Γι αυτό και δεν πιάνονται τα φραγκόσυκα με το χέρι! Τα πολυάριθμα κουκούτσια του γλυκού καρπού καταπίνονται.

Λάτρης του φραγκόσυκου –παιδιόθεν- ανακάλυψα, για την ακρίβεια μου είπανε σε κάποιο ελληνικό νησί, έναν καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης των μικρών αγκαθιών. Αφού συλλέξετε προσεκτικά τα φραγκόσυκα, τοποθετείστε τα σε μια γαβάθα και ρίξετε άφθονο νερό μέσα ξεπλένοντάς τα –όχι με τα χέρια φυσικά- πολλάκις. Τα μικρά ...αθώα αλλά επικίνδυνα αγκαθάκια φεύγουν κι έτσι μπορείτε να τα …περιποιηθείτε δεόντως, κρατώντας τα άφοβα με τα χέρια.

Τ' αγκαθάκια από τα φραγκόσυκα δεν βγαίνουν με τσιμπιδάκι αλλά με …σελοτέιπ ή μια κολλητική ταινία που την περνάμε συνεχώς από το σημείο που έχουν μπει τ' αγκάθια.

ΚΑΚΙΕΣ....

Το “φύλλο” της φραγκοσυκιάς αποκαλείται και στην Ελλάδα “γλώσσα της πεθεράς”. Με αυτό θέλουν να της αποδώσουν δύο μεγάλα ελαττώματα. Πρώτον ότι έχει μεγάλη γλώσσα και άρα δεν σταματά να λέει πολλά και δεύτερον ότι η “γλώσσα” αυτή είναι γεμάτη αγκάθια, κάτι που σημαίνει εκτόξευση πολλών πικροτήτων από τις πεθερές!
Φυσικά αν ήταν έτσι, θα τα χρησιμοποιούσαν οι αναρχικοί για μολότοφ!