Το κυπριακό σε κρίσιμη φάση

Θαρρώ πως το κυπριακό έφτασε στην πιο κρίσιμη του φάση, από πλευρά συνομιλιών, συμβιβασμών και διαπραγματεύσεων. Οι δύο συνομιλητές συζητούν για το περιουσιακό και αναζητούν φόρμουλα για τις κατεχόμενες περιουσίες.
Διαβάζω στον κυπριακό κυρίως Τύπο, πως ο πρόεδρος της Κύπρου Χριστόφιας και ο αντιπρόσωπος των Τ/Κ Ταλάτ διαφωνούν στη βασική αρχή για το περιουσιακό και αποφάσισαν να περάσουν στη συζήτηση των κριτηρίων. Η ελληνική πλευρά επιμένει πως προτεραιότητα έχει ο νόμιμος ιδιοκτήτης της περιουσίας ενώ η τουρκική επιμένει ότι πρώτος «δικαιούχος» είναι ο σημερινός χρήστης. Οι δύο διαπραγματευτές αποφάσισαν να αρχίσουν οι σύμβουλοι τους την επεξεργασία κριτηρίων και την κατηγοριοποίηση των περιουσιών. Δηλαδή, μεταξύ άλλων, τι θα γίνει με εκείνες τις περιουσίες που σήμερα έχουν κατασκευασθεί δρόμοι, κτίσθηκαν κτίρια δημόσιας ωφελείας, όπως νοσοκομεία ή οικισμοί και πολυκατοικίες. Αυτή η συζήτηση εκ των πραγμάτων θα διαμορφώσει μια συμβιβαστική φόρμουλα στο κεφάλαιο αυτό, που θα επανεξετάσουν οι Χριστόφιας και Ταλάτ.

Ανέκαθεν, η προσωπική μου άποψη ήταν και είναι (και ας διαφωνήσουν σ’ αυτό πολλοί και καλοί φίλοι μου) πως το κλειδί για τη λύση είναι το περιουσιακό. Αυτό πίστευα πως αφορούσε τους πρόσφυγες και των δύο πλευρών. Και μάλλον το επιβεβαιώνουν και οι δύο συνομιλητές. Και στήριζα την άποψή μου αυτή στο σημερινό καθεστώς που λέει πως όλοι οι κύπριοι ηλικίας μέχρι 35 χρονών (δηλ. αυτοί που γεννήθηκαν μετά το 1974) γνώρισαν και ζουν την υπάρχουσα κατάσταση• την Κύπρο διχοτομημένη. Οι κάτοικοι στη νότια Κύπρο, και ιδίως οι μη πρόσφυγες, θεωρούν πως είναι καλύτερα «αυτοί» από κει κι «εμείς» από δω αφού «μια χαρά είμαστε έτσι». Και έχουν πολλούς λόγους να το υποστηρίζουν. Φαντάζομαι πως το ίδιο θα ισχύει και τους κατοίκους στο βόρειο μέρος, αρκεί να αποκτήσουν κι αυτοί τις ελευθερίες που απολαμβάνουν οι «συγκάτοικοί» τους στο νησί (ή τουλάχιστον αυτές που σήμερα ονομάζουν «άρση απομόνωσης». Φυσικά η πραγματικότητα -ή μέρος αυτής- δεν είναι έτσι. Πολλά ευρωπαϊκά κονδύλια έχουν πέσει στο βορρά για «Βελτιωτική υποδομές» όπως αναφέρουν και οι σχετικές πινακίδες, στην κατεχόμενη Κερύνεια).

Από τους πρόσφυγες, η γενιά των πατεράδων μας, αυτοί που γεννήθηκαν, έζησαν και δημιούργησαν περιουσίες θέλουν διακαώς της επιστροφή στις περιουσίες τους. Όταν και αν επιστρέψουν σ’ αυτές, θα ήθελαν να τις διαχειριστούν όπως οι ίδιοι επιθυμούν. Να ζήσουν σ’ αυτές, να τις εκμεταλλευτούν ή και να τις πουλήσουν.
Η δική μου γενιά των προσφύγων, που γεννήθηκε και έζησε 2 έως 3 δεκαετίες εκεί, που δεν πρόλαβε να δημιουργήσει εκεί, που αναγκάστηκε να ζει και να δημιουργεί κάπου αλλού, εντός ή εκτός Κύπρου, φαντάζομαι πως επιθυμεί την διαχείριση της περιουσίας των γονιών της.
Τα παιδιά μας, που όπως προανέφερα γεννήθηκαν αλλού, που δεν έζησαν το «άλλο» μέρος και που απλά γι αυτό από τους γονείς ή τους παππούδες τους, αμφιβάλλω αν ενδιαφέρονται. Το κυπριακό τους θυμίζει κάτι σαν την Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη, τη …Μεγάλη Ιδέα. Κάτι βγαλμένο και διδαγμένο μέσα από τα βιβλία της ιστορίας. Κι εμείς, οι γονείς τους, να προσπαθούμε να καλλιεργήσουμε την ιδέα της ενωμένης Κύπρου και να συντηρήσουμε στις μνήμες τους την Κερύνεια, την Αμμόχωστο, του Μόρφου και ..και…
Τέλος, οι μη πρόσφυγες δεν έχουν κανένα λόγο να ζητούν επίλυση του κυπριακού. Θα χάσει αξία η δική τους γη, θα χάσουν πελατεία, θα χάσουν συμφέροντα. Θα ανοίξουν νέες δουλειές; Χμ…
Η προηγούμενη γενιά, των πατεράδων μας, έφυγε ή φεύγει σιγά σιγά. Εμείς, μεσήλικες και πάνω όντες, προσμένουμε και προσβλέπουμε σε κάτι θετικό, Έχουμε όμως και την έγνοια μην τυχόν … ξεχάσουμε ν’ αλλάξουμε πανιά κι έτσι το τέλος μην προλάβουμε να δούμε! Γι αυτό λέω πως το περιουσιακό είναι κυρίαρχο θέμα και μόλις λυθεί αυτό, όλα τα άλλα θα είναι ψιλά.

ΥΓ. Ενισχυτικό της άποψής μου: οι διεκδικήσεις μέσω προσφυγών των κυπρίων προσφύγων στο ΕΔΑΔ, η πρόσφατη εκδίκαση με θετικό αποτέλεσμα για αποζημίωση περιουσίας ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη καθώς και οι ενέργειες για αποζημιώσεις από την Ιταλία και Γερμανία για το ’40.